Anime - (jap. アニメ) – skrót słowny w języku japońskim, pochodzący od angielskiego słowa "animation", które jest wymawiane po japońsku animēshon. Oznacza ono film animowany, z tym że w Japonii terminem tym określa się wszystkie filmy i seriale animowane, bez względu na kraj ich pochodzenia. Natomiast poza Japonią słowo anime służy do określenia japońskich filmów animowanych oraz stylu japońskiej animacji. Teoria o pochodzeniu terminu anime od francuskiego słowa animé (animowany) lub les dessins animés(animowane obrazy) jest dyskusyjna. Obie formy – pierwotna animēshon i skrócona anime – są używane przez Japończyków.
Geneza
Historia japońskiej animacji sięga początków XX wieku, kiedy to japońscy filmowcy eksperymentowali z technikami animacji znanymi we Francji, Niemczech, Stanach Zjednoczonych i Rosji.
Pierwszym japońskim filmem animowanym było pięciominutowe dzieło Otena Shimokawy z 1917 roku pt. Imokawa Mukuzō Genkanban no Maki (angielski tytuł: Mukuzo Imokawa the Doorman). Autor filmu pochodził z Okinawy i był wówczas 26-letnim filmowcem amatorem.
Za pierwszy światowy sukces uznana została animacja Momotarō Seitarō Kitayamy z 1918 roku.
W okresie militaryzmu – od połowy lat 30 XX w. i podczas II wojny światowej – anime służyły japońskiemu rządowi do celów propagandowych umacniających nacjonalizm i kult cesarza w społeczeństwie. Kultową animacją okazały się opowieści o Momotarō autorstwa Mitsuyo Seo.
Po wojnie i w latach 50. nastąpił zastój w japońskim przemyśle filmowym, głównie z powodu popularności produkcji amerykańskich, pochodzących z wytwórni Walt Disney, Metro-Goldwyn-Mayer i Warner Bros. Na ten okres przypada jednak rozwój komiksu określanego w Japonii mianem mangi. W latach 60. nastąpił ponowny rozwój produkcji animowanych (głównie seriali telewizyjnych). Symbolami sukcesu okazały się: Astro Boy (reż. Osamu Tezuki), Sally czarodziejka, Czarodziejskie zwierciadełko i Biały lew Kimba.
W latach 70. popularność anime gwałtownie wzrosła i zaczęły powstawać (w dużej części na podstawie mang) filmy animowane wyróżniające się spośród innych produkcji. Anime kierowane było coraz częściej do młodzieży i dorosłych. Powstały nowe gatunki, na przykład mecha opowiadający o humanoidach i robotach, tokusatsu o herosach, czy fantastyka naukowa. Następujące wówczas w krajach rozwiniętych gwałtowna modernizacja, postęp techniczny, konsumpcjonizm, nowe ruchy religijne i zmiany obyczajowe znajdowały swoje odbicie także w powstających anime. Reżyserowie coraz częściej uwypuklali indywidualizm i niezależność bohaterów, których cele i idee nie zawsze pokrywały się z celami większości. Modne też stały się fantastyczne światy, magia, nadprzyrodzone zdolności, przemoc, brutalizm i epatowanie seksualnością. Z tych stylów narodziły się seriale animowane: Tygrysia Maska, Generał Daimos, Bia – czarodziejskie wyzwanie, Magiczne igraszki, Yattaman, Fantastyczny świat Paula.
W latach 80. filmy anime podbiły rynki poza granicami kraju (zwłaszcza w Australii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Francji, Belgii i Włoszech), a w Japonii zostały uznane za jeden z najważniejszych nurtów produkcji filmowej. Anime stały się wytworami współczesnej kultury japońskiej, ale także odzwierciedleniem dokonujących się w niej przemian, a dzięki promocji i ekspansji eksportowej rozwinęły się w osobną branżę gospodarki przynoszącą Japonii ogromne dochody. Od lat 90. anime zaczęły podbijać także rynki wielu krajów Azji Wschodniej, Ameryki Południowej i Europy Wschodniej.